AÇIK LİSE TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 2 KONU ÖZETLERİ

Romanlar

Romanlar

Roman yaşanmış ya da yaşanacak olayların yer, zaman, kişi verilerek uzun şekilde anlatıldığı düzyazı türüdür. Modern zamanlarda kendine özgü yapı ve mantıkla kurgulanır.

• Bu türün ilk örneği Cervantes tarafından yazılan Don Kişot’tur.
• Türk Edebiyatında ilk çeviri ise Yusuf Kamil Paşa’nın yaptığı Telemak adlı eserdir.
• İlk Türk roman ise Şemsettin Sami tarafından kaleme alınan Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat adlı eserdir.

Romanlar konularına göre bazı isimler alırlar:

• Sosyal Roman: Toplum sorunlarını anlatan romanlardır.
• Tarihi Roman: Konularını tarihten alarak tarihe mal olan kişileri anlatan romanlardır.
• Macera Romanı: Günlük yaşamda her zaman başa gelmeyen, şaşırtıcı, sürükleyici ve esrarengiz olayları anlatan romanlardır.
• Psikolojik Roman: Ruhun derinliklerine inen ve bilinçaltında bulunan gizemli istekleri açığa çıkaran romanlardır.

Ayrıca buna ek olarak romanın yapı unsurlarını da incelemeniz gerekir. Romanın yapı unsurları:

• Olay: Romanda yaşanan ya da yaşanabilecek olaylar sebep sonuç ilişkisi içinde anlatılır. Olaylar kronolojik bir sırayla anlatılır ve çok ayrıntılı olaylar anlatılır.
• Zaman: Romanda olay ya da olaylar bir zaman diliminde geçer. Bütün romanlar bir insanı tek başına değil, başka insanlarla ilişkisi olan geçmişi ya da geleceği ele alır.
• Mekan: Romanda olayın geçtiği yerdir. Hayattaki insanlar gibi roman kahramanları da coğrafi bölge, şehir, köy, mahalle gibi yerlerde yaşamını sürdürür. Olaylar geniş mekanda geçebileceği gibi okul, hastane, ev ve oda gibi dar mekanlarda da geçebilir. Gerçek dışı mekanlarda geçen romanlar da bulunur.
• Kişiler: Romanlar kişiler üzerine kurulur. Kahramanlar günlük hayatta rastlayabileceğiniz kişilerdir. Romanda olayın geçtiği yer, bir de o olayın meydana getiren bir insan vardır. İnsanlar yoğun olarak incelenir ve kişiler hakkında ayrıntılı bir tahlil yapılabilir.

Romanda tip ve karakter vardır:

• Tip: Bir özelliği öne çıkarma yoluyla abartılan, belli bir toplumsal davranışın ya da fikrin sözcüsü olan roman kahramanıdır. Genel bir kişidir. Bir devirdeki grubun ortak özelliklerini toplar.
• Karakter: Dış davranıştan ziyade iç yaşantısıyla ortaya çıkan roman kahramanlarıdır. Karakterde psikolojik yapı öne çıkar.

Tipe Ait Özellikler

• Tek bir özelliği barındırır.
• Toplumun izlerini taşır.
• Çatışmalardan etkilenmez.
• Tüm hikayede aynı görevdedir. Değişmez.
• Dürüstlük, adil olma, toplumun çıkarını geri atma gibi özellikleri bulunur.

Karaktere Ait Özellikler

• Çok sayıda özelliği ve boyutu vardır.
• Kendine özgüdür.
• Çatışmalardan etkilenir.

Romanda Anlatıcı ve Bakış Açıları

Romancı dilin tüm imkanlarından yararlanır. Kurduğu dünyaya inanılır ve gerçek hayatta böyle yerlerde bulunabilir. Bunun için yazar uygun bir dil ve üslup kullanmalıdır. Her edebi eserde olduğu gibi romanda da bakış açıları hikayedeki gibidir.

Hakim Bakış Açısı: Anlatıcı yaşanan ya da yaşanacak he olayı bilir, görür ve duyar. Kahramanların aklından geçenleri anlatabilir. Olayların içinde yer almaz ve sadece gören kişidir. Üçüncü tekil ağzıyla konuştuğu için yazar anlatıcıdır.

Kahraman Bakış Açısı: Burada anlatıcı kahramandır. Olayların içinde yer alır  ve bütün yükü üstlenebilir ya da geri planda kalabilir. Daha çok kendi duyduklarını, bildiklerini öne çıkarır.

Gözlemci Bakış Açısı: burada anlatıcı tarafsız olarak okuyucuya olayları anlatır. Yani sadece olayları yansıtır. Olaylar hakkında bilgisi azdır. Bilme, görme, duyma yetenekleri geçmiş ve geleceğe uzanmaz ve kahramanların ruh halini bilemez. Üçüncü tekil ya da birinci tekilde anlatılabilir.

Hikaye ve Roman Farkları

• Hikaye romandan kısadır.
• Hikayede temel öge olay romanda ise kişidir.
• Hikayede tek olay bulunurken romanda birbirine bağlı olaylar zinciri vardır.
• Hikayede kahramanlar ayrıntılı tanıtılmaz, romanda ayrıntılı karakter analizi vardır.
• Hikayede yer ayrıntılı anlatılmazken romanda ayrıntılı olarak anlatılabilir.

Konu: Romanda anlatılan düşünce, durum ya da sorun metnin genel konusudur.

Tema: Bir romandaki temel duygu ya da kavramlardır. Temalar soyut kavramlardır.

Çatışma: Romanda farklı düşüncelere sahip olan kahramanlar arasında yaşanan anlaşmazlıktır. Romanlarda zıt kavramlar yani Doğu-Batı, iyi-kötü gibi düşünceler çatışabilir.

Örtük İleti: Bir yazarın metne yerleştirdiği ve okurun buradan yola çıkarak çıkarımlarda bulunduğu yani sezinlediği olaylardır. Amaç okuru işin içine katarak söylenmeyeni anlamasın sağlamaktır.

DİL BİLGİSİ : Zamirler (Adıl) Zamirler, ,ismin yerini tutan sözcüklerdir. Burada ismin yerine onu karşılayan bir sözcük kullanılır.
Mesela “Ali eve gitti.” Cümlesi “O, eve gitti.” şeklinde değişirse o kelimesi Ali’nin yerine kullanılarak zamir olmuştur.

• Kişi Zamirleri: Kişilerin yerine geçen zamirlerdir. Kişileri karşılayan ben, sen, o, biz, siz, onlar sözcükleridir.
• İşaret Zamiri: Varlıkların ismini söylemeden işaretle gösteren zamirlerdir. Bu, şu, o, orası, burası, beriki, bunlar, şunlar, onlar gibi kelimelerdir.
• Belgisiz Zamir: İsimlerin yerini belli belirsiz kesin olmayan şekilde tutar. Bazısı, hepsi, tümü, birkaçı, birçoğu, herkes, hiçbiri gibi sözcüklerdir.
• Soru Zamiri: İsimlerin yerini soru yoluyla tutar. Ne, kim, kaçı, hangisi, kimi gibi soru bildiren sözcüklerdir.
• İyelik Zamiri: Ek halinde olarak ismin kime ait olduğunu ortaya koyar. Bunlar iyelik ekleridir. Defterim, defterin, defteri, defterimiz, defteriniz, defterleri gibi.
• İlgi Zamiri: ilgi eki ki’dir. İsmin yerine geçtiğinde ilgi zamiri olur. Seninki, onunki gibi kelimelerdir.

TİYATRO

TİYATRO Tiyatro diyaloglara dayanan ve bir sahnede oynanan oyunlardır. Tiyatro ile ilgili bazı terimlerin bilinmesi gerekir:

Aksesuar: Tiyatroda rol gereği sahnede olan ya da oyuncunun kullandığı eşyalar.

Dekor:  Sahneye konan ve mekan ile çağın özelliklerini gösteren ögelerin tümü.

Doğaçlama: Yazılı metne bağlı kalmadan oyuncunun kendisinin ortaya koyduğu oyun

Dramatize Etmek: Bir tiyatro metnini canlandırmak.

Jest: El, kol ve baş hareketlerinin tümü.

Kostüm: Tiyatroda giyilen kıyafetlerin genel ismi

Kulis: Sahne gerisindeki bölüm

Mizansen: Yönetmenin oyun içinde oyuncular düzene sokması için yapılan çalışma

Perde: Tiyatronun her bir bölümü.

Suflör:  Bir yere saklanarak oyunculara rolünü söyleyen kişi.

DİL BİLGİSİ Zarflar (Belirteçler) Zarflar; fiilleri ve fiilimsileri çeşitli yönlerden belirten kelimelerdir.

Ali dün gece geldi. (Gelme işinin zamanı “Dün gece”)

• Durum Zarfı: Fiili durum yönünden belirtir. Yükleme “Nasıl?” sorusu sorulur. “Ali koşarak geldi.” (- Nasıl geldi? – Koşarak)
• Zaman Zarfı: Fiili zaman yönünden belirtir. Yükleme “Ne zaman?” sorusu sorulur. “Ali dün gece geldi.” (-Ne zaman geldi? – Dün Gece)
• Miktar Zarfı: Fiili azlık çokluk yani miktar yönünden belirtir. Yükleme “Ne kadar?” sorusu sorulur. “Ali biraz yoruldu.” ( -Ne kadar yoruldu? – Biraz)
• Yer-Yön Zarfı: Fiili yönünü belirtir. Yükleme “Nereye?” sorusu sorulur. “Ali içeri girdi.” (-Nereye girdi? –İçeri) Ancak ileri, geri, dışarı, içeri, yukarı, aşağı gibi sözcükler ek almadan yer yön zarfı olur. Ek alırsa artık zarf olmaktan çıkar.
• Soru Zarfı: Fiili soru yönünden bildirir. Nasıl, ne zaman, ne kadar, nereye sözcüklerinin soru bildiren ifade olarak cümlede yer alması gerekir. “Ali ne zaman geldi?” (Ne zaman)

SÖZLÜ İLETİŞİM – Oyun Sahneleme Aşamaları Rol dağılımı yapılır.

• Roller dağıtılırken tiyatro metninde yer alan karakterler oyunu sahnelemek amacıyla seçilen kişilerin fiziki ve psikolojik uyumuna dikkat edilir.
• İmkanlar için oyunun sahne ve dekoru içeriğe göre düzenlenir.
• Konuya uygun müzik ve ışık düzeneği kurulur.
• Oyundan önce sahne düzeni ve kullanılacak aksesuarlar kontrol edilerek prova yapılır.
• Oynanan oyun sahnelendikten sonra değerlendirme yapılır.

BİYOGRAFİ VE OTOBİYOGRAFİ

BİYOGRAFİ VE OTOBİYOGRAFİ

Biyografi (Yaşam Öyküsü)

Edebiyat, sanat, siyaset ya da ticaret gibi alanlarda belli bir ünü olan, tanınmış kişilerin hayatını, eserlerini, başarılarını anlatan ve tarafsız bir bakış açısıyla yazılan inceleme yazılarıdır. Eskiden biyografilere tercüme-i hal denirdi. Bu yazıları anlatılan kişinin kendisi değil onunla ilgili araştırma yaparak bilgi ve belgelere ulaşan ya da yaşamına tanıklık etmiş bir kişi yazar. Bu metinler nesnel ifadeleri içerir ve gerçekçi olmalıdır. Sadece belge, tanık ve kanıtlara dayanarak yazılmalıdır. Genelde kronolojik bir sıra izlenerek kişi tüm yönleriyle tanıtılır. Biyografilerde kişiyi eleştirme ya da övme gibi durumlar için girilmez.

Otobiyografi ( Öz Yaşam Öyküsü)

Bir kişinin hayatıyla ilgili dönemleri ilginç yönleriyle geniş şekilde yazmasıdır. Otobiyografiler için de hal tercümesi ifadesi geçmişte kullanılmıştır. Burada doğumdan başlayarak yazıldığı ana kadar anlatmaya değer her ayrıntıya yer verilebilir. Sanatçı kendisinin yanında aile büyükleri, sosyal çevre ve aile içi durumlardan söz eder. Edebiyat, sana, siyaset ve spor gibi farklı alanlarda ünlü olan bir kişi insanlar tarafından bilinmeyen yönleri ve başarısını borçlu olduğu durumları anlatmak amacıyla yazar. Öznel gibi gözükse de gerçekler göz ardı edilmeden yazılmalıdır.

Monografi: Ünlü bir kişinin hayatını, kişiliğini, eserlerini, başarılarını ayrıntılı olarak anlatan ya da bilimsel alanda özel bir konunun üzerine yazılan inceleme yazılarıdır.

Portre: Bir kimseyi karakteristik özellikleriyle okuyucuya tanıtmak amacıyla yazılan eserlerdir. Gözleme dayalı eserlerdir. Fiziksel olarak ya da ruhsal olarak portre çizilebilir.

Tezkire

Divan edebiyatında kişilerin biyografisini çeşitli yönlerle tanıtan eserlerdir. Bu eserler düzyazı olarak yazılmanın yanında şiir şeklinde yazılanlar da vardır. Günümüz edebiyatında tezkirenin karşılığı edebiyat ve şiir antolojileri olur. Tezkireler yazıldığı zamanın sosyal, kültürel ve sanatsal ortamını ortaya koyar. Bu yüzden günümüzdeki araştırmalar için değerli bir kaynaktır. Türk edebiyatında ilk tezkire Ali Şir Nevai tarfından yazılan Mecalisü’n Nefais adı eserdir.

Öz Geçmiş ( Curriculum Vitae= CV)

Bir kişinin geçmişteki durumu, başarısı, deneyimi, çalışma hayatındaki tecrübelerini net ve açık bir dille anlatan yazılardır. Beceri, deneyim, iş tecrübesi, eğiti durumu gibi konulara yer verilir. Öz geçmişler bir kişinin işe uygunluğunu, özelliklerini ve başarılarını özetler. İçeriği kısa ve net bilgilerden oluşur. İş görüşmesinde adaylar tarafından yazılarak iş verene sunulur. Zaman sıralı ya da işlevsel bir özgeçmiş yazabilirsiniz. Yeni işe başlayana, yeni mezuna ya da o alanda bir uzmanlığı olmayan kişiye zaman sıralı CV yazması tavsiye edilir. Özgeçmiş hazırlarken dikkat etmeniz gereken bazı durumlar vardır:

• A-4 kağıda en fazla iki sayfa olarak birinci ya da üçüncü tekil ağzıyla bilgisayarda yazın.
• Staj deneyiminizi anlatırken kazandığınız beceri, uygulama, karar verme yetisi, elde ettiğiniz gelişmeleri iyi aktarın.
• Becerilerinizi anlatırken başka iş ve meslekler için de geçerli olmasına özen gösterin.
• CV’niz her duruma uygun çeşitli versiyonlarla hazırlanmalıdır. Word programından kolay şekilde hazırlayabilirsiniz.
• “Times New Roman” ya da “Arial” yazı karakterlerinde 12 puntoyla yazın.
• İçeriği kısa ve öz tutmaya çalışın. Açık ve anlaşılır bilgilere yer verin.
• Referans belirtmeyin. Mülakat için vereceğiniz referans ve ilgili telefon ile adresler için hazırlıklı gidin.

MEKTUP VE E-POSTA

MEKTUP İnsanların duygu ve düşüncelerini, çevrelerinde olup biteni, uzaklarda olan yakınlarına samimi olarak kağıda dökerek anlattığı yazılardır. Yazıldıkları döneme ait belge niteliği taşırlar. Kullanılacak anlatım mektubu okuyan kişinin kültür seviyesine göre olmalıdır. Günümüzdeki iletişim araçlarının olmadığı zamanda mektup tek iletişim aracıydı. Hitit kralları ve Mısır firavunları arasındaki diplomatik mesajlaşmaları ilk mektup örnekleridir.

Batıda ilk kez Yunanistan’da görülmüştür. Türk edebiyatında ise Fuzuli’nin Şikayetname adlı eseri ilk mektup örneğidir.  Divan edebiyatında düzyazı eserlerin bir araya toplandığı eserlere münşeat adı verilir. Buralarda resmi ve özel mektuplar bulunurdu. Mektuplar özel mektup, resmi mektup, iş mektubu ve elektronik mektup olarak dört grupta incelenir.

Elektronik Posta( E-Posta) Elektronik mektup olarak da anılır. Genel ağ uygulaması olarak insanların bilgisayar üzerinden haberleşmesini sağlar. Herkesin bir e-posta adresi vardır ve insanlar bu mail adresinden mesaj gönderir ya da alırlar. E-posta adresi size özeldir ve adresler küçük harflerden oluşur. Ancak Türkçe karakterler kullanılmaz. Bu hizmet ücretli ya da ücretsiz alınabilir.

DİL BİLGİSİ Fiil (Eylem) Bir eylemi, durumu ya da oluşu anlatan kelimelerdir. Bu kelimeler zaman eki ve kişi eki alarak çekimli hale gelir. Mesela bil, gör, sev gibi kelimeler kullanılır. Eğer bir fiil “mek-mak” mastar eki alıyorsa fiildir. Bu ekleri almıyorsa da isimdir. Mesela gez-(mek) fiil, çocuk isimdir.

Anlamına Göre Fiiller

• İş (Kılış) Fiilleri: Öznenin kendi isteği ile gerçekleşen olaylardır. İş ya da eylem genel olarak farklı bir nesne üzerinde gerçekleşir. Fiilin başına “onu” geliyorsa iş fiilidir. Mesela “Gösterdi.” (Onu gösterdi.)
• Durum Fiilleri: Öznenin süreklilik gösteren bir durumunu anlatır. Öznenin yaptığı işten etkilenen bir varlık yoktur. Fiilin başına “onu” gelmiyorsa durum fiilidir. Mesela “Uyuyor.” (Onu uyuyor, olmaz.)
• Oluş Fiileri: Öznenin iradesi dışında kendinden gerçekleşen durumlardır. Bu durumda zaman içinde kendiliğinden olan olaylar vardır. Çürümek, paslanmak, uyumak gibi fiillerdir.

Fiilde Kip

Fiilin gösterdiği kılış, durum ya da oluşun zaman bağlı nasıl gerçekleştiğini ya da gerçekleşeceğini gösteren kalıplardır.

Bildirme (Haber) Kipleri

Zaman bildiren kiplerdir.

• Şimdiki Zaman Kipi: Fiilin o an yapıldığını gösterir. Fiile “-yor, -mekte, -makta” ekleri gelir. Mesela “Ali kitap okuyor.”
• Görülen Geçmiş Zaman Kipi: Fiilin daha önce yapıldığını ve cümleyi söyleyen kişinin işe şahit olduğunu anlatır. Fiile “-dı, -di, -du, -dü, -tı, -ti, -tu, -tü” ekleri getirilir. Mesela “Ali kitap okudu.”
• Duyulan Geçmiş Zaman Kipi: Fiilin daha önce yapıldığını ancak başkasından duyma anlamı olduğunu gösteren kiplerdir. Fiile “-mış, -miş, -muş, -müş” ekleri getirilir. Mesela “Ali kitap okumuş.”
• Gelecek Zaman Kipi: Fiilin henüz yapılmadığını ve daha sonra yapılacağını gösterir. Fiile “-ecek, -acak “ ekleri getirilir. Mesela “Ali kitap okuyacak.
• Geniş Zaman: Fiilin her zaman yapıldığını gösterir. Fiile “-r, -ar, -er “ ekleri getirilir. Mesela “Ali kitap okur.”

Dilek (Şart) Kipleri

Bu fiileri bir dilek ya da şart bildiren durumlardır.

• Emir Kipi: Fiilin yapılmasının emredildiği cümlelerdir. Emir kipinin eki yoktur. Mesela “Ali bize gel.”
• Gereklilik Kipi: Fiilin yapılmasının gerekli olduğunu anlatır. Fiile “-meli, -malı” ekleri gelir. Mesela “Ali bize gelmeli.”
• Şart Kipi: Fiilin yapılmasının bir şarta bağlandığı cümlelerdir. Fille “-se, -sa” ekleri getirilir. Mesela “Ali bize gelse.”
• İstek Kipi: Fiilin yapılmasının istendiği cümlelerdir. Fiile “-a, -e “ ekleri getirilir. Mesela “Sen bize gelesin.”

Fiillerde Olumsuzluk

İşin, oluşun ya da durumun yapıldığını bildiren fiiller olumlu, yapılamayacağını bildiren fiiller olumsuzdur. Fiilin olumsuzu “-me, -ma, -mez, -maz” ekleriyle yapılır. Mesela “Tenis oynayacağım.” Olumlu, “Tenis oynamayacağım.” Olumsuz bir fiildir. Geniş zamanın olumsuzu mez- maz ekleriyle yapılır. Şimdiki zamanda olumsuzluk eki me, ma daralma etkisiyle mı, mi, mu, mü olur.

Fiilde Soru

Fiillerden sonra mı, mi, mu, mü soru eklerinin gelerek soru anlamı sağlanır. Mesela “Ali bize gelecek mi?”

Birleşik Zamanlı Fiiller

Bu fiiller birden fazla kip eki alır. Fiilde iki kip eki yan yana gelir. İkinci kip her zaman ek fiil olur.

• Hikaye Birleşik Zamanlı Fiiller: Basit zamanlı fiillere ek fiilin görülen geçmiş zaman eki idi gelir. Eylemin geçmişteki zamanını hikaye gibi anlatır. Şimdiki zamanın hikayesi olarak adlandırılır.
• Rivayet Birleşik Zamanlı Fiiller: Basit zamanlı fiillere ek fiilin duyulan geçmiş zaman eki imiş getirilir. Gelecek zamanın rivayeti olarak adlandırılır.

Ekfiil

İsim ya da isim soylu kelimelerin yükle görevine gelmesini sağlayan ve çekili fiilleri birleşik zamanlı yapan ek biçimindeki yardımcı eylemdir. Ek fiili mastar anlamı olmayan i fiilidir. Ekfiilin 2 görevi vardır:

• İsim soylu kelimelere gelerek ek fiil olarak yargı bildirir konuma getirerek yüklem yapar. İsim soylu kelimeler ek fiil alıp yüklem olduğunda isim cümlesi olur. Bu ekler görülen geçmiş zaman idi, duyulan geçmiş zaman imiş, geniş zaman ve şart kipi ise ile çekimlenir.
• Diğer görevi de çekimli fiillere gelerek birleşik zamanlı fiil ortaya çıkarır.

Ek Fiilin Olumsuzu

İsim cümlelerinin ek fiil olumsuzu değil edatıyla yapılır. Değil olumsuzluk edatı isimle ek fiil arasına eklenir.

Ek Fiilin Soru Şekli

Ek fiilin soru şekli de diğer fiillerdeki gibi mi soru edatıyla yapılır. Soru eki isimle ek fiil arasına konur.

SÖZLÜ İLETİŞİM Açık Oturum

Bir sorun herkesin izleyeceği biçimde tartışılır. Burada geniş halk kitlelerini ilgilendiren bir konu uzmanlar tarafından tartışılır. Bir başkan ve en az üç tane konuşmacı olmalıdır. Başkan konuyu belirterek konuşmacıları tanıtır. Ele alınan konu hakkında bilgi verir. Sonra konuşmacılara sıra sıra soru sorar. Konuşmacılar da görüşlerini belirler. Her konuşmacıya iki iç tur konuşma hakkı verilir. Başkan oturum sonunda karşıt ya da aynı görüşleri özetler ve genel bir değerlendirme yapar. Açık oturum süresi konuya göre ayarlanır. Amaç bir sonuca varmak değil dinleyenleri bilgilendirmektir. Açık oturum saygı çerçevesinde geçer. Açık oturum aşamaları şu şekildedir:

• Açık oturum konusu belirlenir.
• Konuşmacılar belirlenir.
• Açık oturumu yönetecek başkan ve başkanın görevleri belirlenir.
• Başkan tartışma konusunu ve özeti belirtir.
• Başkan sırasıyla konuşmacılara söz hakkı verir.
• Konuşmacıların tartışma kurallarına uyup uymadığı belirlenir.
• Başkan oturumdan sonra konuyu toparlar ve dinleyicinin sorularını alır.

GÜNLÜK VE BLOG

Günlük Kişisel hayatı konu alan bilgilendirici metinlerden biridir. Birinci kişi ağzından yazılır. Kısa ve öznel yazılardır. Yazarın kişiliği, görüşü ve iç dünyasını yansıtır. O anki düşünceler değişmeden günümüze taşındığı için samimi ve inandırıcıdır. Yazarın yaşamına ve yaşadığı döneme ışık tutar. Günlük konuşma diline yakın bir dille yazılır. Öyküleyici anlatım ve iç konuşma tekniği kullanılır. Günlükte gözlem gücü önemlidir.

• İçe Dönük Günlükler: Kişisel duygular anlatılır. Bu günlükler özel günlük ya da ruhbilimsel günlük ismi verilir. Yazar iç dünyasından bahseder ve kendisiyle konuşuyor gibi yazar.
• Dışa Dönük Günlükler: Dış dünyadaki olaylar anlatılır. Yazar içindeki dünyayı, insanları ve olaylar kendi bakış açısıyla anlatır. Bu günlükler yaşadığı dönemi yansıtan belgelerdir.

Türk Edebiyatında Günlük

Türk edebiyatında günlüğe günce, jurnal, ruzname gibi isimler verilir. Bazı olaylar günlük şeklinde seyahatname, sefaretname gibi eserler olarak bu türün ilk örnekleri sayılabilir. Türk edebiyatına gerçek girişi Tanzimat döneminde olur. Günlük terimini ilk kez Falih Rıfkı Atay kullanmıştır.

Blog ( İnternet Günlüğü) İnternetin yayılmasıyla sosyal medya insanların iş ve sosyal hayatına girdi. Bloglar 1990’lı yıllardan beri önem kazanır. Kişisel gözlem ve diğer kaynaklardan yapılan alıntılar genel olarak bir kişi tarafından yürütülen ve çevrimiçi bir günlük gibi güncellenen internet siteler blog olarak isimlendirilir. Yani mektupların internet ortamındaki hali gibidir. Birçok kişi blog yazar ve blogları bilgi edinmek için kullanır. Bloglar sanat, bilim ve teknoloji, politika, spor, eğlence, moda ve sağlık gibi bir çok konuda oluşabilir:

• Kişisel Blog: Kişiler günlük yaşantısını okurlar paylaşır.
• Temasal Blog: Uzman kişiler belli konularda yazarlar.
• Topluluk Blog: Üyelik sistemiyle işleyen bloglardır.
• Kurumsal Blog: Şirketlerin kendi haberlerini ve duyuruların paylaştığı bloglardır.
• Basın Yayın Blog: Gazetelerin haber, makale ve analizlerini paylaştığı bloglardır.

Güncellik: Bloglar güncel olmalıdır. Güncellenmezse ilgi görmez.

Özgünlük: Bloglarda içerik, tasarım ve üslup kişiye özel olur.

Yorum: Blog yazarı, gönderilerine gelen yorumlara göre bloglarını şekillendirir.

Ters Kronoloji Düzenlemesi: Blog gönderileri, en son girişin en üstte yer alacağı gibi sıralanır. Böylece en güncel içerik en başta olur.

Dil ve Anlatım: Blog türüne göre çeşitlilik gösterir. Resmi ya da ben dili kullanılan samimi bloglar olabilir. Bu tamamen blog türüne bağlı olarak değişir.

DİL BİLGİSİ Yapısına Göre Fiiller

 Basit Fiiller: Kök halinde bulunan fiillerdir. Sadece çekim eki alabilir. Mesela koş

• Türemiş Fiiller: İsim ya da fiil köküne yapım eki almış fiillerdir. Mesela Bek-let
• Birleşik Fiiller: İki ya da daha fazla kelimeden oluşan fiillerdir.

Birleşik Fiil Türleri

Anlamca Kaynaşmış Birleşik Fiiller: Gerçek anlamından uzaklaşan  bir ismin fiille birleşmesiyle oluşan fiilerdir. Mesela kanı kaynamak, mana çıkarmak. Genelde bu kullanımlar deyimlerde vardır.

Yardımcı Fiille Kurulan Birleşik Fiiller: İsim soylu bir kelime yardımcı fiille birleşerek oluşur. İsim+ yardımcı fiil. Yardımcı fiileler et, ol, kıl, eyle olur. Mesela devam etti, mutlu oldu, namaz kıldı.

Kurallı Birleşik Fiiller: Bir fiile kalıplaşan bir fiilin birleşmesiyle oluşur. İkinci fiil kendi anlamından uzaklaşır. Kurallı birleşik fiiller 4 grupta incelenir:

• Yeterlilik Fiili: Fiile –a ve –e eki gelerek bilmek sözcüğüyle birleşerek yeterlilik anlamı katar. Mesela gelebildi.
• Tezlik Fiili: Fiile –ı, -i, -u, -ü eki gelerek vermek sözcüğüyle birleşerek beklenmezlik, anilik, apansız gibi anlamlar katar. Mesela geliverdi.
• Yaklaşma Fiili: Fiile –a, -e eki gelerek yazmak sözcüğüyle birleşerek fiilin gerçekleşmesine az kaldığı anlamı katar. Mesela geleyazdı.
• Sürerlik Fiili: Fiile –a,-e eki gelerek durmak, kalmak, gelmek sözcükleriyle birleşerek bir işin devam ettiğini bildirir. Mesela Bakakaldı, bakadurdu.

Fiilde Çatı

Fiillerin nesne ya da öznesine göre incelenmesine çatı denir. Çatı fiile gelen çatı ekleriyle oluşur. İsim soylu sözcüklerde çatı özelliği aranmaz.

Öznesine Göre Fiil Çatıları

Fiil olan yüklemdeki işi öznenin yapıp yapmadığına bakılır.

• Etken Fiil: Fiildeki işi yapan öznedir. Gerçek özne ve gizli öznelerdir. Mesela Ali arabayı çarptı. (çarpan belli Ali) Bize geldi. ( Bize gelen o gizli özne)
• Edilgen Fiil: Fiildeki işi yapan belli değildir. Fiile –l ve –n eki gelir. Mesela sınıf kitaplığı temizlendi. (Temizleyen belli değil.)
• Dönüşlü Fiil: Özne işi hem kendi yapar hem de işten etkilenir. Fiile –l ve –n eki getirilir. Mesela Zehra maç için süslendi. (Süslenme işini Zehra hem yapar hem etkilenir.)
• İşteş Fiiler: Fiili birden çok özne yerine getirir. Burada birlikte ya da karşılıklı yapılma anlamı vardır. Fiile –ş eki gelir. Mesela kuşlar uçuştu. (Uçuşma birlikte) Köşede çocukla çarpıştık. (Çarpışmak karşılıklı)

Nesnesine Göre Fiil Çatıları

Yüklem olan fiillerin nesne alıp almamasına göre incelenmesidir.

• Geçişli Fiil: Fiil nesne alabilir. Fiilin başına “onu” kelimesi geliyorsa geçişlidir. Mesela söyledi. (Onu söyledi.)
• Geçişsiz Fiil: Fiil nesne alamaz. Fiilin başına “onu” kelimesi gelmiyorsa geçişsizdir. Mesela uçtu. (Onu uçtu olmaz.)
• Ettirgen Fiil: Geçişli fiil –r, -t ve –dir eki alarak geçişlilik derecesi artar. Mesela sula-t-tı. (Onu suladı, onu sulattı.)
• Oldurgan Fiil: Geçişli olmayan bir fiil –r,-t,-dir eki alarak geçişli hale gelir. Mesela uyuttu. (Onu uyudu olmaz ama onu uyuttu olur.)