1. Miletli filozof Thales, evrene yönelik
açıklamasında maddeye dayalı bir
ilke öne sürmüştür. Felsefe dışında
matematik ve geometri gibi alanlarda
da çalışmaları vardır. Geometride
kendi adıyla geçen “Thales Teoremi”ni
oluşturmuştur.
Bu parçadan hareketle Thales ile
ilgili aşağıdakilerden hangisine
ulaşılabilir?
A) Evreni mitolojik (efsanevi) ögelerle
açıklamıştır.
B) Felsefenin gelişip sistemleşmesine
katkıda bulunmuştur.
C) Doğa olayları hakkındaki açıklamalarıyla öne çıkmıştır.
D) Felsefenin yanı sıra farklı alanlara da
ilgi duymuştur.
2. İyi eğitilmiş erdemli bir ruh, hem kötülüğün hem de iyiliğin nasıl bir şey
olduğunu öğrenir. Bana kalırsa bilgelik kötü adamın değil, erdemli adamın
sahip olabileceği bir meziyettir.
Buna göre erdemli insan için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Mutlu olmak için yaşadığı
B) Kötü eylemlerde bulunduğu
C) İyinin bilgisine sahip olduğu
D) Düşünceleriyle başkalarını etkilediği
3. Aşağıdakilerden hangisi evrenin
ilk nedeni olarak belirlenmiş “soyut”
bir ilkedir?
A) Toprak
B) Apeiron (sınırsız)
C) Hava
D) Ateş
4. Meletos: Sokrates, seni böyle vakitsiz bir sona sürükleyen bir ömürden
utanç duymuyor musun?
Sokrates: Dostum, yanılıyorsun.
Değeri olan bir kimse, yaşayacak
mıyım yoksa ölecek miyim diye
düşünmemelidir. Bir iş görürken
yalnız doğru mu eğri mi hareket
ettiğini, cesaretli bir adam gibi mi
yoksa tabansızca mı hareket ettiğini
düşünmelidir.
Bu diyaloğa göre aşağıdakilerden
hangisi değeri olan bir insanın
davranışına kaynaklık etmelidir?
A) Erdem B) Fayda
C) Mutluluk D) Sevgi
5. Protagoras’a göre insan, duyuları
aracılığıyla bilgiyi oluşturur. Duyular
her insanda farklı yoğunlukta gerçekleştiğinden duyunun bilgisi göreceli
ve değişir özelliktedir.
Bu parçaya göre Protagoras aşağıdakilerden hangisine karşıt görüştedir?
A) Bilgi değişen bir özelliğe sahiptir.
B) Acıyı ya da hazzı herkes farklı
düzeyde yaşar.
C) Kesin bilginin kaynağı duyularımızdır.
D) Duyularımız gerçek konusunda
bizi yanıltır.
6. Aristoteles’e göre “formel neden” bir
şeyin biçimsel nedenidir.
Buna göre; “bir sanatçı tarafından
bir demet çiçeğin, içine konması için
alçıdan yapılan vazo” örneğinde
aşağıdakilerden hangisi “formel
neden”dir?
A) Vazonun yapıldığı alçı
B) Alçının vazo görünüşünü alması
C) Vazonun bir demet çiçek için yapılması
D) Alçının vazoya dönüşmesini sağlayan sanatçı
7. Platon’a göre gerçek varlık değişmeden kalabilen, akılla kavranabilen,
kendi kendinin nedeni olan idealardır.
İdealardan pay alarak var olan fenomenler ise duyusal alana ait olan
birer kopyadır.
Bu parça felsefenin aşağıdaki
alanlarından hangisine yönelik bir
açıklamadır?
A) Ahlak B) Varlık
C) Sanat D) Siyaset
8. • Augustinus’a göre Tanrı her zaman
insana iyiyi emreder ancak insan
irade yetisiyle iyi ve kötü arasında
seçim yapma özgürlüğüne sahiptir.
• Aquinalı Thomas’a göre kötülük,
iyinin eksikliği ve irade zayıflığının
sonucudur.
Bu görüşlerde Hristiyan felsefesinin aşağıdaki problemlerinden
hangisi tartışılmıştır?
A) Ruhun ölümsüzlüğü
B) Tanrı’nın varlığının kanıtı
C) Tümeller
D) Kötülük
9. Hristiyan felsefesinde dinî inanç ile
felsefi düşünceleri kaynaşmış ve felsefenin tüm alanlarında din etkili olmaya başlamıştır. Bu etkinin olumsuz
yansımaları da olmuştur. Felsefeye
karşı alınan bu tutumdan dolayı bu
dönemde felsefenin yanında bilim de
dışlanmıştır. Felsefe ve bilim merkezleri bir bir kapatılmıştır. Örneğin 5.
yüzyılda İskenderiye Kütüphanesi,
bilimsel ve felsefi çalışmaların
Hristiyan düşüncesine zarar verdiği
gerekçesiyle yakılmıştır. Benzer gerekçelerle 6. yüzyılda Yunan
Akademisi de kapatılmıştır.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi
Hristiyan felsefesiyle ilgili doğru
bir bilgi değildir?
A) Doğanın bilimsel yöntemle anlaşılması gerektiği benimsenmiştir.
B) Kutsal metinlerin doğruluğu merkeze alınmıştır.
C) Din merkezli düşünce görülmüştür.
D) Din akıldan üstün tutulmuştur.
10. Aşağıdakilerden hangisi İslam felsefesinin genel özelliklerinden
değildir?
A) Batı felsefesini etkilemiştir.
B) Felsefenin gelişimine katkı sağlamıştır.
C) Akıl, iman ve inanç gibi konular
tartışılmıştır.
D) Kendinden önceki felsefelerden
bağımsız bir düşüncedir.
11. Aşağıdakilerden hangisi İslam felsefesinin “irade özgürlüğü
problemi”ne yönelik bir ifadedir?
A) Erdemli hayat, ahlaki açıdan ideal
olan devlette gerçekleşir.
B) Varlığı başka bir varlığa muhtaç
olmayan, ezelî ve ebedî varlık
Tanrı’dır.
C) İnsan özgürdür, aklı ve iradesiyle
eylemlerini kendi seçer.
D) Evrende yaratılan şeylerin bir yaratıcısı olması zorunludur.
12. Gerçek olan tek şeyin madde, onun
da ezelî ve ebedî olduğunu savunan
görüştür. Dolayısıyla bu akım filozofları Tanrı’nın varlığını kabul etmez.
İbnü’r Râvendi, önemli temsilcilerindendir.
Bu bilgiler İslam felsefesinin aşağıdaki görüşlerinden hangisine
aittir?
A) Tabiyyun (Natüralistler)
B) Dehriyye (Materyalist)
C) İhvanı Safa
D) Bâtınilik
13. El Kindî, vahiy bilgilerinin akılla şekillenen felsefi bilgilerle aynı amaçta
olduğunu belirtir. İki bilgi de hakikatin
bilgisine ulaştırır. Gerçeğin bilgisini
felsefenin verebileceğini ileri sürer.
Bu parçadan hareketle El Kindî
için inancın temelinde aşağıdakilerden hangisi yer alır?
A) Akıl B) Yarar
C) Deney D) Duygu
14. Skolastik, 2-15. yüzyıl felsefesinin
sonunda Hristiyan felsefesi için kullanılan terimdir. Terim anlamı “okul felsefesi” dir. Dönemin sonunda açılan
üniversiteler, skolastik felsefenin en
iyi anlaşıldığı yer olmuştur. Skolastik
felsefe, Hristiyanlık inancının öğretilerini akılla anlaşılır kılma çabasının
sonucudur. Felsefi açıklamalar dinsel
kabullerin doğrultusunda yapılmaktadır. Akıl-inanç probleminde aklın yetersizliği vurgulanmış, bu eksikliğin
inançla tamamlanabileceği düşünülmüştür. Sadece aklın değil, bireyin
de yetersizliği söz konusu olduğundan kiliseye tam bağlılığın esas alınması gerektiği savunulmuştur.
Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi skolastik düşüncenin özelliğidir?
A) Birey ön plana çıkmıştır.
B) Bilim, felsefenin kılavuzudur.
C) Toplumsal hayat dünyevidir.
D) Hayatın tüm unsurları dine bağlıdır.
15. Rönesans, diğer birçok alana olduğu
gibi MS 2-15. yüzyıl Hristiyan düşüncesinde şekillenen bilim anlayışına
da karşı çıkmıştır. Hristiyan düşüncesi, bilimde deney ve gözlem yerine
otorite kabul ettiği bilgilerle bilimsel
konularda açıklama yapmaya çalışmıştır. Rönesans düşüncesi ise bilimde otorite olmuş bilgilere değil; deney, gözlem ve hesaplanabilir bilimsel çalışmalara yönelmiştir.
Bu parça 15-17. yüzyıllar arasında
öne çıkan aşağıdaki konulardan
hangisine yönelik bir açıklamadır?
A) Hümanizm (İnsancıllık)
B) Kartezyen felsefe
C) Bilimsel yöntem
D) Hukuk felsefesi
16. Aşağıdakilerden hangisi 15-17.
yüzyıl felsefesinde öne çıkan düşünürlerdendir?
A) Descartes B) Platon
C) Sokrates D) Thales
17. Akıl, tabiata aykırı olan hiçbir şey
istemeyeceği için, herkesin kendi
kendisini sevmesini, kendi faydasını,
kendisine gerçekten faydalı olan şeyi
aramasını, insanı gerçekten daha
büyük bir yetkinliğe götüren her şeye
karşı iştahı olmasını ve mutlak olarak
söylenirse herkesin kendisinde bulunduğu kadar kendi varlığını korumaya çalışmasını ister.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi
insan tabiatına uygun değildir?
A) Varlığını koruma çabası
B) Faydasını düşünmesi
C) Kendisini sevmesi
D) Dünyevi yaşamdan uzaklaşması
18. Descartes’a göre yaratan ve yaratılan olmak üzere iki töz vardır.
Yaratan töz kendinden başka hiçbir
şeye ihtiyacı olmayan ve her şeyi
yaratan sonsuz tözdür. Yaratılan töz
ise birbirine indirgenemeyen iki alt
tözden oluşan ve aynı zamanda sonlu olan ruh ve madde tözleridir.
Bu parçadan hareketle Descartes’ın
varlık anlayışıyla ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
A) Yaratan töz kendi kendine yeten
varlıktır.
B) Ruh ve madde yaratılan tözlerdir.
C) Yaratan töz bölünemezdir.
D) Varlık, yaratan töz ve yaratılan
tözler olarak ayrılır.
19. İnsanın toplumsal yapısının bir yönü
olan dil alanındaki ön yargılara “çarşıpazar idolleri” denir. Burada sözcüklerin kullanımıyla oluşan farklı anlamların yarattığı yanılsamalar vardır.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi
çarşı-pazar idollerine örnektir?
A) Fırtınanın öfkeli olarak algılanması
B) Bir kişinin “En güzel müzik halk
müziğidir.” demesi
C) “Canavar” kelimesinin herkes için
farklı anlamlar içermesi
D) Ürün reklamlarında bilim insanlarının kullanılması
20. Evrenin merkezine Güneş taht kurmuştur. Güneş gerçekten tahtına kurulmuş sultan gibi çevresinde dolaşan
gezegenleri, çocukları gibi yönetir.
Bu söz aşağıdaki bilim insanlarından hangisine aittir?
A) Ptolemy B) Kopernik
C) Galilei D) Bacon
